Monitorowanie losów abolwenta szkoły wyższej to proces dość złożony, wymagający z jednej strony określonych procedur i skutecznej administracji, a z drugiej odpowiedniego narzędzia pozyskiwania informacji zwrotnej – kwestionariusza ankietowego. Wskazówki dotyczące pierwszego z wymienionych aspektów zawarte są w artykule pt.: „Monitorowanie losów absolwenta – organizacja procesu” opublikowanym na stronach portalu o jakości w szkolnictwie wyższym – Mea Universitas.
O co pytać absolwenta szkoły wyższej, aby uzyskane informacje stanowiły podstawę do doskonalenia realizowanych w szkole wyższej procesów? Z jednej strony analiza czynników mających wpływ na ostateczny kształt kwestionariusza musi uwzględniać potrzeby samej uczelni, z drugiej może być determinowana wymaganiami jednostek zewnętrznych, których uczelnia zobowiązana jest przestrzegać (np. wymagania prawne, standardy jednostki akredytacyjnej).
Treść niniejszego artykułu w zdecydowanej większości poświęcona jest perspektywie uczelni – to jest temu, co potencjalnie zasługuje na uwagę podczas konstruowania narzędzia pomiaru opinii absolwentów z punktu widzenia praktycznego potencjału pozyskanej informacji w procesie doskonalenia jakości kształcenia. Tym samym autor, nie wdając się w rozważania o mniej lub bardziej aplikacyjnym charakterze poszczególnych kierunków studiów, wychodzi z założenia, że to właśnie uczelnia (i bezpośrednio realizujący jej misję nauczyciel akademicki) odpowiedzialna jest za optymalizację możliwości zatrudnienia absolwenta (zob.: „Czy pracownik naukowo-dydaktyczny jest (współ)odpowiedzialny za współczynnik zatrudnienia absolwentów uczelni?”).
Czy absolwent ma pracę? To najpewniej pierwsza niewiadoma zasługująca na uwagę szkoły wyższej i jeden z podstawowych elementów kwestionariusza. Niemniej jednak równie istotnym czynnikiem (przy założeniu, że absolwent znalazł pracę) jest weryfikacja, czy praca jest „po kierunku” i jak długo zajęło jej znalezienie. Rola biura karier, praktyk studenckich w umożliwieniu zatrudnienia to kolejne aspekty interesujące z punktu widzenia potencjału doskonalenia jakości usług świadczonych przez szkołę wyższą. Fakt zatrudnienia absolwenta umożliwia zebranie danych kontaktowych pracodawcy (bezpośredniego przełożonego). Te z kolei mogą być wykorzystane podczas prowadzenia badań satysfakcji pracodawcy z jakości przygotowania absolwenta do potrzeb rynku pracy. Ponadto umożliwią identyfikację sektorów gospodarki, branż, typu organizacji, w których absolwent znajduje zatrudnienie.
Rozważając zawartość kwestionariusza ankietowego w części poświęconej statusowi zatrudnienia, warto uwzględnić więcej kategorii aniżeli „pracujący” czy „niepracujący”. Część absolwentów może dalej studiować i nie poszukiwać pracy, inni być zatrudnionymi i studiować, posiadać własną działalność gospodarczą, itp. To istotne, aby respondent nie miał żadnych wątpliwości, do której z kategorii należy. Poza tym, szczegółowe informacje dotyczące tej sekcji kwestionariusza umożliwią precyzyjne określenie współczynnika zatrudnienia. Jest oczywiste, że należy pominąć w kalkulacji współczynnika tych absolwentów, którzy z jakichkolwiek powodów pracy nie poszukują. Ponadto warto analizować jaki ułamek absolwentów decyduje się na karierę przesiębiorcy i rozpoczęcie własnej działalności gospodarczej. Czy dla wielu uczelni nie będzie to jednym z głównych mierników jakości zdobytego wykształcenia?
Innym elementem, który powinien znaleźć swoje miejsce w strukturze ankiety są oczekiwane „efekty kształcenia” po ukończeniu określonego stopnia i kierunku studiów. Te bowiem pozostają nieodłącznym elementem tzw. sylwetki absolwenta. Na ile efekty kształcenia zostały osiągnięte z perspektywy samego absolwenta (pracownika, przedsiębiorcy), a ich jakość umożliwiła efektywne funkcjonowanie na rynku pracy?
Badanie losów absolwenta to także doskonały moment na „odświeżenie kontaktu” i zaproszenie do potencjalnej współpracy. Absolwenci szkoły wyższej to najlepsza wizytówka jakości uzyskanego wykształcenia. Aktualny kontakt z absolwentem nie tylko umożliwia skuteczną organizację „zjazdów jubileuszowych”, ale może skutecznie pomóc we wzbogaceniu świadczonych usług edukacyjnych. Absolwenci mogą brać udział w otwartych dyskusjach czy wykładach ze studentami. Mogą wspierać biura karier w organizowaniu praktyk studenckich oraz pomagać studentom uczelni w znalezieniu pracy. Jako przyszli pracodawcy mogą współuczestniczyć w doskonaleniu oferty programowej i mieć wpływ na sposób realizacji procesu kształcenia.
Choć potencjalne korzyści z badania losów absolwenta są nie do przecenienia, to niebagatelną rolę odgrywa organizacja całego procesu. Od aktualizacji danych kontaktowych jeszcze ze studentem – już prawie absolwentem poczynając, po dobrze przemyślaną zawartość samego kwestionariusza, a po sposobie uwzględnienia roli absolwenta w doskonaleniu jakości kształcenia kończąc.
Twój głos o jakości kształcenia
Poradnik kandydata na studia
Zakaz studiowania
Profil jakościowy szkoły wyższej